Książki znaczące. Bilans idei 2022.

Książki znaczące. Bilans idei 2022

11 stycznia 2023  online | godz. 17.30-19.30

Dyskusja o tym, jakie książki były w 2022 roku intelektualnym wydarzeniem, skłaniały do namysłu, refleksji, a może nawet do rewizji poglądów. 

• debaty
• demokracja
• kultura
• społeczeństwo

Wielu komentatorów_ek i uczestników_czek polskiej sceny

intelektualnej zwraca uwagę na stan debaty publicznej narzekając, że brakuje w niej nowych idei, które byłyby podstawą dla interpretacji rzeczywistości, wizji ładu politycznego i społecznego, krytyki kultury, scenariuszy przyszłości, odpowiedzi na zjawiska kryzysowe, jak katastrofa klimatyczna, przełom demograficzny czy wyzwania nowych technologii.

Czy rzeczywiście brakuje nowych, atrakcyjnych propozycji intelektualnych? A jeśli tak, to co jest źródłem kryzysu? Brak podaży? Czy coraz większa trudność z „przebiciem” się do debaty? Ograniczenie debaty do mniejszych „baniek”? Polaryzacja polityczna i rosnąca temperatura konfliktu? A może brak odpowiednich platform poważnej dyskusji i wymiany poglądów?

Niezależnie od odpowiedzi, wierzymy, że najważniejszym medium do wprowadzania w obieg nowych idei pozostaje książka. Dlatego zaprosiliśmy pisma i portale kształtujące polską debatę publiczną do tego, by wspólnie dokonać bilansu idei za 2022 rok. Porozmawiajmy o tym, jakie książki były w minionym roku dla różnych środowisk intelektualnym wydarzeniem, skłaniały do namysłu, refleksji, a może nawet do rewizji poglądów. Dlaczego miały takie znaczenie? Czy któreś spośród książek ważnych zostały przeoczone? Chcemy rozmawiać przede wszystkim o polskich autorach, ale też zapytać o ważne przekłady. Każdą z zaproszonych redakcji poprosiliśmy o przedstawienie własnej listy trzech książek polskich autorów oraz trzech przekładów wydanych w minionym roku.

„Bilans idei 2022” to również nieformalny początek poszukiwań książki-laureatki tegorocznej edycji Nagrody im. Marcina Króla. Nagrodę Fundacja Batorego ustanowiła w zeszłym roku, by wspierać rozwój debaty publicznej poprzez zachętę do pogłębionej refleksji nad zjawiskami i trendami współczesności oraz wyzwaniami przyszłości i do tworzenia nowych idei i prób opisu rzeczywistości.

W tym roku zapraszamy również publiczność do zgłaszania ważnych polskich książek opublikowanych w 2022 roku. Zachęcamy do przesyłania swoich propozycji przez formularz. Listę zgłoszonych i spełniających kryteria tytułów przekażemy osobom nominującym do Nagrody jako inspirację.

Swój udział w debacie „Książki znaczące. Bilans idei 2022” do tej pory potwierdzili:

Magdalena M. Baran (Liberté!), Joanna B. Bednarek (Czas Kultury), Sebastian Duda (Więź), Ignacy Dudkiewicz (Magazyn Kontakt), Michał Jędrzejek (miesięcznik Znak), Tomasz Kasprowicz (Res Publica Nowa), Zofia Król (Dwutygodnik), Konstanty Pilawa (Pressje), Katarzyna Przyborska (Krytyka Polityczna), Katarzyna Skrzydłowska-Kalukin (Kultura Liberalna), Bogna Świątkowska (Notes Na 6 Tygodni/Bęc Zmiana), Jan Tokarski (Przegląd Polityczny), Przemysław Wielgosz (Le Monde diplomatique – edycja polska).

Prowadzenie: Edwin Bendyk (prezes Fundacji im. Stefana Batorego)

Transmisja na żywo będzie tłumaczona na polski język migowy i dostępna na profilach Fundacji Batorego na Facebookuoraz YouTube.

Zapraszamy do dyskusji!

---

Każdą z zaproszonych redakcji poprosiliśmy o przedstawienie własnej listy trzech książek polskich autorów oraz trzech przekładów wydanych w minionym roku, które miały dla nich szczególne znaczenie.

 

Dwutygodnik (Warszawa)

• Urszula Honek, Białe noce, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec, 2022
• Patryk Pufelski, Pawilon małych ssaków, Karakter, Kraków 2022
• Piotr Siemion, Bella, ciao!, Wydawnictwo Filtry, Warszawa 2022

 

• Torrey Peters, Trans i pół, bejbi, przeł. Aga Zano, W.A.B., Warszawa 2022
• David Foster Wallace, Niewyczerpany żart, przeł. Jolanta Kozak, W.A.B., Warszawa 2022
• Oksana Zabużko, Planeta Piołun, przeł. Katarzyna Kotyńska, Anna Łazar, Wydawnictwo Agora, Warszawa 2022

Czas Kultury (Poznań)

• Cała siła jaką czerpie na życie. Świadectwa, relacje, pamiętniki osób LGBTQ+, Wydawnictwo Karakter, Kraków 2022
• Konstanty Gebert, Ostateczne rozwiązania. Ludobójcy i ich dzieło, Wydawnictwo Agora, Warszawa 2022
• Maja Głowacka, Monika Helak, Małgorzata Łukianow, Justyna Orchowska, Mateusz Mazzini, Pamiętniki pandemii, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2022
• Katarzyna Kończal, Sygnatury Sebalda. Zwierzęta–Widma–Ruiny, Ossolineum, Wrocław 2022
• Agnieszka Kościańska, Michał Petryk, Odejdź. Rzecz o polskim rasizmie, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2022
• Justyna Tabaszewska, Humanistyka służebna. Negocjowanie pola i budowanie autonomii w dobie kryzysu, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich, Warszawa 2022

 

• Anne Dufourmantelle, Pochwała ryzyka, przeł. Barbara Brzezicka, Wyd. Naukowe Scholar, Warszawa 2022
• Byung-Chul Han, Społeczeństwo zmęczenia i inne eseje, przeł. Marcin Hernas, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2022
• Brian Porter-Szűcs, Wiara i ojczyzna. Katolicyzm, nowoczesność i Polska, przeł. Jan Dzierzgowski, Wydawnictwo Filtry, Warszawa 2022
• Paul B. Preciado, Mieszkanie na Uranie. Kroniki przeprawy, przeł. Agata Araszkiewicz, Karakter, Kraków 2022

 

Krytyka Polityczna (Warszawa)

• Agnieszka Kościańska, Michał Petryk, Odejdź. Rzecz o polskim rasizmie, Wydawnictwo Krytyka Polityczna, Warszawa 2022
• Grzegorz Piątek, Gdynia obiecana. Miasto, modernizm, modernizacja 1920–1939, W.A.B., Warszawa 2022
• To wróci. Przeszłość i przyszłość pandemii, red. Przemysław Czapliński, Joanna B. Bednarek, Wydawnictwo Książka i Prasa, Warszawa 2022

 

• David Graeber, Dawid Wengrow, Narodziny wszystkiego. Nowa historia ludzkości, przeł. Robert Filipowski, Wydawnictwo Zysk i s-ka, Poznań 2022
• Byung-Chul Han, Społeczeństwo zmęczenia i inne eseje, przeł. Marcin Hernas, Wydawnictwo Krytyka Polityczna, Warszawa 2022
• Jason Stanley, Jak działa faszyzm, przeł. Antoni Gustowski, Aleksandra Stelmach Wydawnictwo Krytyka Polityczna, Warszawa 2022

 

Kultura Liberalna (Warszawa)

• Hubert Czyżewski, Kołakowski i poszukiwanie pewności, Wydawnictwo Znak, Kraków 2022
• Jarosław Kurski, Dziady i dybuki, Wydawnictwo Agora, Warszawa 2022
• Tomasz Sawczuk, Pragmatyczny liberalizm. Richard Rorty i filozofia demokracji, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Fundacja Kultura Liberalna Warszawa 2022
• Tomasz Stawiszyński, Reguły na czas chaosu, Wydawnictwo Znak, Kraków 2022

 

• Jan-Werner Müller, Demokracja rządzi, przeł. Tomasz Sawczuk, Fundacja Kultura Liberalna, Warszawa 2022
• Elie Wiesel, Noc, przeł. Hanny Abramowicz, Wydawnictwo Kompania Mediowa, Warszawa 2022

 

Le monde diplomatique (Warszawa)

• Cała siła jaką czerpie na życie. Świadectwa, relacje, pamiętniki osób LGBTQ+, Wydawnictwo Karakter, Kraków 2022
• Agnieszka Kościańska, Michał Petryk, Odejdź, Rzecz o polskim rasizmie, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2022
• Iwona Krupecka, Kartezjusz i kanibale, Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2022

 

• Mike Davis, Późnowiktoriańskie holokausty. Głód, el nino i tworzenie Trzeciego Świata, tłum. Paweł Szadkowski, Wydawnictwo Glowbook, Sieradz 2022
• Silvia Federici, Poza granicą skóry, tłum. Joanna Bednarek, Wydawnictwo Książka i Prasa, Warszawa 2022
• David Graeber, Dawid Wengrow, Narodziny wszystkiego. Nowa historia ludzkości, przeł. Robert Filipowski, Wydawnictwo Zysk i s-ka, Poznań 2022

 

NN6T (Warszawa)

• Atlas wszystkich mieszkańców, red. Aleksandra Litorowicz, Fundacja Puszka, Warszawa 2022
• Joanna Erbel, Wychylone w przyszłość. Jak zmienić świat na lepsze, Wysoki Zamek, Poznań 2022
• Jak rozmawiać o antyfaszyzmie przy wspólnym stole?, red. Sebastian Cichocki, Jakub Depczyński, Marianna Dobkowska, Bogna Stefańska, Kuba Szreder, Biuro Usług Postartystycznych/Bęc Zmiana, Warszawa 2022
• Grzegorz Piątek, Gdynia obiecana. Miasto, modernizm, modernizacja 1920–1939, W.A.B., Warszawa 2022
• Tomasz Stawiszyński, Reguły na czas chaosu, Wydawnictwo Znak, Kraków 2022
• W przejściu. 43 teksty o architekturze i przestrzeni. Wybór esejów i wywiadów z kwartalnika „Autoportret. Pismo o dobrej przestrzeni” 2002-2022, red. Dorota Leśniak-Rychlak, Marcin Wicha, Małopolski Instytut Kultury, Kraków 2022

 

• David Graeber, Dawid Wengrow, Narodziny wszystkiego. Nowa historia ludzkości, przeł. Robert Filipowski, Wydawnictwo Zysk i s-ka, Poznań 2022
• Sharon Rotbard, Białe miasto, czarne miasto. Architektura i wojna w Tel Awiwie i Jafie, przeł. Katarzyna Makaruk, Filtry, 2022

 

Pressje (Kraków)

• Jan Maciejewski, Milczenie katedry. Felietony i portrety, Teologia Polityczna, Warszawa 2022
• Tomasz Stawiszyński, Reguły na czas chaosu, Wydawnictwo Znak, Kraków 2022
• Rafał Ziemkiewicz, Wielka Polska, Fabryka Słów, Warszawa 2022

 

• Hannah Arendt, Kryzys republiki, przeł. Piotr Nowak, Fundacja Augusta hr. Cieszkowskiego, Warszawa 2022 (Biblioteka Kwartalnika Kronos)
• Tomáš Halík, Popołudnie chrześcijaństwa. Odwaga do zmiany, przeł. Tomasz Maćkowiak, Kraków 2022
• Michel Houellebecq, Unicestwienie, przeł. Beata Geppert, W.A.B., Warszawa 2022

 

Przegląd Polityczny (Gdańsk)

• Hubert Czyżewski, Kołakowski i poszukiwanie pewności, Wydawnictwo Znak, Kraków 2022
• Tadeusz Klimowicz, Pożegnanie z Rosją, Wydawnictwo Paśny Buriat, Kielce 2022
• Marcin Napiórkowski, Naprawić przyszłość, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2022

 

• Timothy Garton Ash, Obrona liberalizmu, przekł. Anna Halberstat i inni,  Fundacja Kultura Liberalna, Warszawa 2022
• Ralf Dahrendorf, Pokusy wyzbycia się wolności. Intelektualiści w czasach próby, przeł. Adam Romaniuk, Wydawnictwo Agora, Warszawa 2022
• Adam Gopnik, Manifest nosorożca. Rozprawa z liberalizmem, przeł. Piotr Beniuszys, Fundacja Liberté, Łódź 2022

 

Res Publica Nowa (Warszawa)

• Sylwia Czubkowska, Chińczycy trzymają nas mocno. Pierwsze śledztwo o tym, jak Chiny kolonizują Europę, w tym Polskę, Wydawnictwo Znak, Kraków 2022
• Witold Jurasz, Demony Rosji, Wydawnictwo Czerwone i Czarne, Warszawa 2022
• Grzegorz Piątek, Gdynia obiecana. Miasto, modernizm, modernizacja 1920–1939, W.A.B., Warszawa 2022

 

• George Friedman, Następne 100 lat. Prognoza na XXI wiek, przeł. Maciej Antosiewicz, Wydawnictwo Zysk i s-ka, Poznań 2022
• John Green, Antropocen Twój i mój świat, przeł. Zbigniew Zawadzki, Wydawnictwo Bukowy Las, Wrocław 2022
• Diamond Jared, Trzeci szympans. Ewolucja i przyszłość zwierzęcia zwanego człowiekiem, przeł. January Weiner, Copernicus Center Press, Kraków 2022

 

Więź (Warszawa)

• Konstanty Gebert, Ostateczne rozwiązania. Ludobójcy i ich dzieło, Wydawnictwo Agora, Warszawa 2022
• Andrzej Friszke, Zawód: historyk, rozmawiają Jan Olaszek i Tomasz Siewierski, Wydawnictwo Więź 2022
• Karolina Wigura, Tomasz Terlikowski, Polka ateistka kontra Polak katolik, Fundacja Kultura Liberalna, Warszawa 2022

 

• Annie Ernaux, Lata, przeł. Krzysztof Jarosz, Magdalena Budzińska, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2022
• Tomáš Halík, Popołudnie chrześcijaństwa. Odwaga do zmiany, przeł. Tomasz Maćkowiak, Kraków 2022
• Michel Houellebecq, Unicestwienie, przeł. Beata Geppert, W.A.B., Warszawa 2022

 

Znak (Kraków)

• Jarosław Kurski, Dziady i dybuki, Wydawnictwo Agora, Warszawa 2022
• Marcin Napiórkowski, Naprawić przyszłość, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2022
• Alicja Urbanik-Kopeć, Matrymonium. O małżeństwie nieromantycznym, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2022

 

• David Graeber, Dawid Wengrow, Narodziny wszystkiego. Nowa historia ludzkości, przeł. Robert Filipowski, Wydawnictwo Zysk i s-ka, Poznań 2022
• Brian Porter-Szűcs, Wiara i ojczyzna. Katolicyzm, nowoczesność i Polska, przeł. Jan Dzierzgowski, Wydawnictwo Filtry, Warszawa 2022
• Mykoła Riabczuk, Czternasta od końca. Opowieści o współczesnej Ukrainie, przeł. Kotyńska Katarzyna i inni, Wydawnictwo Znak, Kraków 2022